Hoe herken je discriminatie?

Wat is discriminatie?

Discriminatie gaat over de ongelijke behandeling van mensen of groepen op basis van bepaalde (persoons)kenmerken. Dit kan zich uiten in de vorm van nare opmerkingen, vijandigheid, buitensluiten of manieren die wat minder opvallend zijn. Dat laatste heet indirecte discriminatie. Stel bijvoorbeeld dat een arbeidscontract niet verlengd wordt met als reden dat de werkzaamheden niet goed worden uitgevoerd terwijl de echte reden een zwangerschap is. Discriminatie is een schending van de mensenrechten en is in veel landen, inclusief Nederland, verboden door de wet.

Discriminatie komt voor in veel verschillende vormen. Ze hebben elk hun eigen specifieke kenmerken en uiten zich op verschillende manieren.

Vormen van discriminatie

Er zijn vele vormen van discriminatie. Dit kan gaan over discriminatie in het dagelijks leven of discriminatie op de arbeidsmarkt. Een aantal voorbeelden hiervan zijn:

• Religieuze discriminatie
  Discriminatie op basis van religie of geloofsovertuiging.
• Racisme
  Discriminatie op basis van ras of etnische afkomst. Het racisme uit zich in vijandelijkheid, stereotypering of structurele ongelijke behandeling in bijvoorbeeld het onderwijs of op de arbeidsmarkt.
• Arbeidsduur discriminatie
  Arbeidsduurdiscriminiatie gaat over ongelijke behandeling op basis van je contractvorm (vast/tijdelijk) of de arbeidsduur (parttime/fulltime). De discriminatie kan zich uiten in ongelijke beloning, beperkte carrièremogelijkheden of beperkte toegang tot secundaire arbeidsvoorwaarden.
• Seksisme
  Seksisme is discriminatie op basis van geslacht. Het gaat vaak over vrouwen, maar kan zeker ook over mannen gaan. Het uit zich in ongelijke beloning, ongelijke kansen en seksuele intimidatie.
• Leeftijdsdiscriminatie
  Dit is het discrimineren van iemand op basis van leeftijd. Dit gebeurt zowel bij jongeren als bij ouderen. Ouderen kunnen op de arbeidsmarkt minder snel worden uitgenodigd voor sollicitatiegesprekken terwijl jongeren eerder als onervaren worden beschouwd.
• Homofobie
  Homofobie gaat over discriminatie op basis van een seksuele geaardheid die anders is dan hetero.
• Transfobie
  Bij transfobie gaat het over discriminatie op basis van iemands genderidentiteit.
• Handicap discriminiatie
  Ongelijke behandeling van mensen op basis van een lichamelijke of geestelijke handicap.
• Zwangerschapsdiscriminatie
  Dit is de ongelijke behandeling van een vrouw vanwege haar zwangerschap, een recente bevalling of het geven van borstvoeding.

Alle vormen van discriminatie zijn volgens de Nederlandse wet verboden.

Discriminatie in de Nederlandse wet

In de Nederlandse grondwet is opgenomen dat discriminatie verboden is. Dit staat in artikel 1. Daarnaast wordt discriminatie in de Arbowet beschreven als een vorm van Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA). Alle werkgevers in Nederland zijn volgens de Overheid verplicht om hier beleid op te voeren

Dat discriminatie verboden is komt terug in verschillende andere wetten en verdragen zoals de Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWGB), het Wetboek van Strafrecht en het Verdrag inzake uitbanning van rassendiscriminatie.

Discriminatie op de werkvloer

Ook op de werkvloer komt discriminatie voor. Dit uit zich op alle eerder beschreven manieren. Uit onderzoek blijkt dat discriminatie op de werkvloer het meeste voorkomst tussen collega’s onderling, maar ook beroepsgroepen die te maken hebben met patiënten/klanten/leerlingen/passagiers hebben veel te maken met discriminatie. Tevens is gebleken dat de personeelssamenstelling van een organisatie een rol speelt bij de mate waarin medewerkers discriminatie ervaren.

Door discriminatie of racisme op de werkvloer kunnen medewerkers stress en onveiligheid ervaren wat uiteindelijk tot uitval kan leiden. De gevolgen van discriminatie op de werkvloer zijn altijd negatief en zorgt voor een minder divers personeelsbestand. Soms is deze discriminatie heel bewust, maar soms ook onbewust. Wat voor de één een grapje is, kan voor de ander als een kwetsende opmerking worden ervaren. Daarom is het belangrijk om hier als werkgever alert op te zijn.

Wat te doen tegen discriminatie nu je het herkent?

In eerste instantie moet je discriminatie zien te voorkomen. Als we ons specifiek richten op discriminatie binnen organisaties is het vooral belangrijk om hier over te (blijven) praten. Zorg voor bewustwording en educatie van medewerkers. Ook het schrijven van beleid over dit onderwerp is van toegevoegde waarde in de bestrijding van discriminatie.

Daarnaast zijn er steeds meer (grote) organisatie die iemand aanstellen op het gebied van diversiteit en inclusie. De taken van zo’n persoon zijn bijvoorbeeld het zorgen voor een gevarieerd personeelsbestand en het bevorderen van cultuur, gelijkheid en respect.

Uiteindelijk kan iedereen een rol spelen in het bestrijden van discriminatie. Ten eerste door het goede voorbeeld te geven, maar zeker ook door niet weg te kijken als je getuige bent van discriminerend gedrag.

Discriminatie melden

Wanneer je getuige of slachtoffer bent van een vorm van discriminatie heb zijn er verschillende acties die je kunt ondernemen. Bij ‘algemene discriminatie’ kun je deze misstand melden bij het College voor de Rechten van de Mens. Hier kun je ook jouw situatie voorleggen als je twijfelt of het discriminatie betreft.

Discriminatie op de werkvloer melden de je bij een leidinggevende of iemand van de HR-afdeling. Probeer hierbij goed toe te lichten wat bepaald gedrag met jou als persoon heeft gedaan. Hopelijk kun je door het gesprek te beginnen de situatie bespreekbaar maken zodat het in de toekomst wordt voorkomen.

Een vertrouwenspersoon tegen discriminatie op de werkvloer

Als het moeilijk is om zelf in gesprek gaan met met iemand binnen je organisatie, dan kun je ook in gesprek met een vertrouwenspersoon. Als jouw organisatie een vertrouwenspersoon beschikbaar stelt is dit de juiste plek om jouw verhaal te doen. Door te praten met een neutraal iemand kun je jouw verhaal kwijt en samen bespreek je eventuele vervolgstappen.

Een extern vertrouwenspersoon inhuren is daarom als werkgever een een verstandige keuze in de strijd tegen discriminatie.

Conclusie

De gevolgen van discriminatie op de arbeidsmarkt en in de samenleving zijn niet mals. Gelukkig is er de laatste tijd veel aandacht voor dit onderwerp waardoor we er allemaal hopelijk meer alert op zijn. Respect voor elkaar en niet wegkijken wanneer het toch gebeurt. Het gesprek blijven aangaan en meer toelichting geven over bepaalde onderwerpen helpt vaak ook. Onwetendheid en onbekendheid zorgen in sommige gevallen voor afkeer. Wanneer we accepteren dat mensen van elkaar kunnen verschillen maar toch ook allemaal hetzelfde zijn, dan zijn we al een grote stap verder.